21 Nkwekwezi 2025
Ngu Liberty Mutamba
SIBONA– Kubikwa abesilisa abahlala esigabeni seSibona kwele Gwanda North bavuka ekuseni bebambisana indlela labafundi; indlela zihlukana omunye esiya esikolo, abadala sebesesiya etshwaleni.
Kubikwa ukuba utshwala lobu babunatha ilanga lize liyekhothwa ngunina. Umoya lo kukhanya uvunguza ezitolo zemaphandleni. Abesilisa bayabe benatha utshwala obubizwa ngokuthi yintshengu/ntshenku.
Indaba le iphume ensukwaneni ezedluleyo lapho induna yeGwanda North uMathema ebekhuluma lezakhamizi zakulowo mango.
Omama baphawule ngenhliziyo ezibuhlungu ngesehlakalo abahlangana lazo, nxa amadoda senathile.
“Lapha ngilenkinga enkulu ubaba uvukela utshwala ebutshonele. Ekhaya ubuya sekuntambama edakiwe njalo ediniwe. Ubuya setshinga njalo seqala ukungtshingela kuhle kuvuke udlame,” kutsho uSithandazile Ndlovu.
UGladys Ncube uthi lezitolo azisavalwa njengengakudala
“Izitolo asizavalwa njengakudala, abantu sebegida kuze kuse. Amapholisa esigaba abasalalelwa, isigaba siyatshabalala. Abantu nxa sebedakiwe bayaba lodlame njalo abanye abenelisi ukuzibamba bacina bengena emacansini bengazivikelanga. Omama yithi esithwala ubunzima bomthwalo lo,” kusitsho uEugine Moyo.
URuben Ndlovu uthi bathola ukuthokoza etshwaleni ngoba abaphathwa kuhle emzini yabo.
“Inkinga iqala emakhaya, omama kabasiphathi kahle ezindlini. Sithola inkulumo ezinzima malanga wonke njalo ukuthi sithole ukuphumula sizinathela utshwala. Ungayenza iphutha ulitshelwa kuze kubenzima, ingxabano zikhona kodwa omama basibamba luklubhu” Kubika uNdlovu.
EZansi yemaNdebeleni igcikwane le HIV, lokwendiswa kwabantwana lokhu kuse zingeni eliphezulu njalo ibangelwa yizigameko ezinengi.
Induna uMathema laye utshaya induku phansi uthi izehlakalo lezi kazivumeli esigabeni sakhe.
“Izehlakalo lezi ezenzakala endaweni yakithi azikhwabitheki. Isigaba sizazakha njani nxa abantu betshona bedakiwe. Yikho okwenza udlame luhlale lubhahile esigabeni sethu. Ukuvukela etshwaleni akulethi ngqubekela phambili. Intshengu angikaboni iletha imphumela encomekayo, uthola abantwana besendiswa bebancane. Ontanga labo bezithwala bebancane.
Igatsha lwe National AIDS Council luqhuba umkhankaso we Not In My Village’ uhlelo lolu luhlose ukulwisana lokulobola, ukulotsholwa, ukwendiswa, lokuzithwala kwabantwana abaleminyaka engaphansi kwetshumi lasificaminwemibili.